آیا آزواسپرمی درمان دارد؟

آزواسپرمی یا اسپرم صفر شرایطی است که مایع منی خالی از اسپرم است. و یک علت اصلی ناباروری در مردان است. آزواسپرمی به دو نوع انسدای و غیر انسدادی تقسیم می شود و درمان آن بستگی زیادی به نوع آن دارد.

ناباروری شرایطی است که مرد نمی تواند بعد از 1 سال رابطه ی جنسی بدون پیشگیری، زن را بارور کند. این به این معنی است که هیچ روش جلوگیری از بارداری مانند قرص، دیافراگم (رابطه ی کامل نداشتن) ، کاندوم یا روش ریتم (رعایت تاریخ نزدیکی) استفاده نشده است.

علت آزواسپرمی چیست؟

آزواسپرمی ممکن است به دلیل عدم خروج اسپرم از بدن به خاطر انسداد جریان (علت انسدادی) یا به دلیل اشکال در تولید اسپرم رخ دهد (علت غیر انسدادی).

– آزواسپرمی انسدادی

1- شرایط ژنتیکی، مانند عدم تشکیل دو طرفه ی مادرزادی مجرای وازو دفران (مجرایی که از بیضه خارج می شود) که می تواند بر روی انتقال اسپرم تاثیر بگذارد.

2- عفونت دستگاه تولید مثل مردانه، مانند بیضه ها یا پروستات، ممکن است بر باروری مردان تاثیر بگذارد.

3- تروما ممکن است باعث آزواسپرمیا شود. آسیب قبلی یا جراحی ستون فقرات، لگن، شکم یا ارگان های جنسی مردانه ممکن است باعث آسیب به سیستم تولید مثل مردان شود. این حالت ممکن است شامل عمل جراحی بر روی فتق اینگویینال (کشاله ران) باشد. تروما ممکن است بر تولید اسپرم اثر گذارد یا باعث ایجاد انسداد در جریان یا انتقال اسپرم شود.

4-واریکوسل شرایطی است که در آن رگ های خونی در اسکروتوم (کیسه ی بیضه) بزرگ و متسع می شونند.

مطلب مرتبط: درمان واریکوسل برای ناباروری

– آزواسپرمیای غیر انسدادی

1-داروها مانند استروئید ها، آنتی بیوتیک ها و داروهایی که برای درمان التهاب یا سرطان استفاده می شوند می توانند بر باروری مردان تاثیر بگذارند.

2-سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و استفاده از مواد مخدر نیز ممکن است باعث اشکال در تولید اسپرم شوند.

3-شرایط ژنتیکی ممکن است بر تولید اسپرم یا تکامل اندام های تولید مثل تاثیر بگذارد، مثل سندروم کلاین فلتر و کالمن.

4-سطح غیرطبیعی هورمون ممکن است ناشی از اختلالات بیضه ها باشد، که می تواند بر تولید اسپرم تاثیر بگذارد.

5-رادیو تراپی برای درمان سرطان ممکن است بر تولید اسپرم تاثیر بگذارد.

6-انزال برگشت دهنده شرایطی است که باعث می شود اسپرم به جای خروج از بدن به مثانه برود که معمولا به واسطه ی مشکل در گردن مثانه ایجاد می شود و ممکن است به علت آسیب نخاعی، دارو یا دیابت باشد.

6-علل دیگر عبارتند از: آفت کش ها، فلزات سنگین، گرما و عدم نزول بیضه ها (بیضه هایی که از شکم به اسکروتوم نرفته اند).

هر کدام از این ها می توانند بر تولید اسپرم تاثیر گذارند.

علائم و نشانه های آزواسپرمی چیست؟

1- ناتوانی در باردار کردن شریک زندگی

2- افزایش چربی و مو و بافت پستان

3- خروج ترشحات ابکی، شفاف یا تقریبا سفید از آلت تناسلی

4-حضور توده یا تورم بر روی اسکروتوم که احساسی شبیه کیسه ی کرم دارد (واریکوسل)

5-استرس یا فشار عاطفی ناشی از ناتوانی در تولید فرزند

6- داشتن بیضه های کوچک، نرم، یا غیر قابل لمس

7-رگ های بزرگ و پیچ خورده که ممکن است در اسکروتوم (واریکوسل) دیده شوند.

آزواسپرمی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکتان سوالاتی در مورد سلامتی و داروهای مصرفیتان خواهد پرسید. مثلا می پرسد چند وقت است که برای داشتن فرزند تلاش می کنید. یا در مورد زمان بندی و تناوب فعالیت های جنسی و هر گونه مشکلی در رابطه با میل و کارایی جنسیتان سوال می کند. همچنین در مورد شیوه ى زندگی شما، از قبیل مصرف الکل و سیگار، سوال خواهد کرد. شما ممکن است به هر یک از موارد زیر نیاز داشته باشید:

1- ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام شود. پزشک به دنبال نشانه هایی از عدم تعادل در هورمون های شما مانند افزایش چربی بدن، موی بدن و بافت پستان می باشد. اندازه و شکل بیضه ها نیز مورد بررسی قرار می گیرند. همچنین می تواند آزمون توشه ى مقعد (DRE) را برای بررسی پروستات و سایر قسمت های سیستم تولید مثل شما انجام دهد.

2- بیوپسی یک روش برای نمونه برداری از بیضه است. پزشک ممکن است نمونه را با یک سوزن یا از طریق یک برش کوچک در اسکروتوم (کیسه ی بیضه) بردارند. نمونه برای تست به یک آزمایشگاه ارسال می شود. این کار به تعیین توانایی بیضه ها برای تولید اسپرم طبیعی کمک می کند.

3- آزمایش های خون ممکن است برای دریافت اطلاعات در مورد سلامت عمومی شما انجام شود.

4- آزمایش ژنتیکی ممکن است برای جستجوی ژن های غیر طبیعی انجام شود. ژن های غیرعادی ممکن است باعث اشکال در تولید و انتقال اسپرم یا اشکال در تشکیل اندام های تولید مثل مردانه شوند.

5- ام آر آی : پزشک تصویری از غده هیپوفیز برای بررسی علل دیگر ناباروری از شما می گیرد. ممکن است به شما ماده ی حاجب رنگی داده شود تا عکس ها بهتر شوند. اگر سابقه ی آلرژی به ماده ی حاجب رنگی دارید به پزشکتان بگویید. با هیچ وسیله ی فلزی وارد اتاق ام آر آی نشوید. فلز می تواند باعث آسیب جدی شود. اگر هرگونه فلزی رو یا در بدنتان دارید به پزشک اطلاع دهید.

6- سونوگرافی اسپرماتیک یک آزمایش است که موقعیت رگهای اسکروتوم را بررسی مى کند و ممکن است برای بررسی واریکوسل مورد استفاده قرار گیرد.

7- سونوگرافی اسکروتال یا ترنس رکتال از امواج صوتی برای پیدا کردن توده و سایر تغییرات در بیضه ها و اسکروتوم استفاده می کند. این تست ها ممکن است برای بررسی واریکوسل یا هر بخش گمشده در سیستم تولید مثل استفاده شوند.

8- تجزیه و تحلیل مایع منی یک آزمون برای بررسی قدرت باروری در مردان است. این کار با جمع آوری نمونه ی مایع منی انجام می شود.

9- یک آزمایش ادرار بعد از انزال مایع منی آزمایشی است که روی ادرار بعد از انزال انجام می شود. این آزمایش وجود اسپرم در ادرار را بررسی می کند. اسپرم در ادرار می تواند نشانه ای از انسداد یا مشکلات انزالی باشد.

آزواسپرمی چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به علت آزواسپرمی دارد. شما ممکن است به هر یک از موارد زیر نیاز داشته باشید:

1-داروها ممکن است برای درمان عفونت سیستم تولید مثل استفاده شوند. هورمون ها ممکن است برای درمان اختلال هورمونی استفاده شوند.

2- آمبولیزاسیون پوستی یک روشی است که می تواند برای درمان واریکوسل استفاده شود.

3- استخراج اسپرم روشی است که اگر انسداد وجود داشته باشد اسپرم ها را از بیضه ها یا اپیدیدیم (مجرایی که از بیضه خارج می شود و حاوی مایع منی است) خارج می کنند. اسپرمی که برداشته شده ممکن است ذخیره یا برای بارور کردن تخمک زن استفاده شود.

4- ممکن است برای برداشتن واریکوسل یا اصلاح وازو دفران مسدود شده به جراحی نیاز باشد.

چه زمانى باید به پزشک مراجعه کنید؟

1-تب دارید.

2- لرز یا احساس ضعف و درد دارید.

3-در بدنتان تغییراتی مثل افزایش چربی، مو یا بافت پستان مشاهده کنید.

4-در ناحیه ی کشاله ی رانتان درد غیر منتشر احساس کنید.

5-سوالات یا نگرانی هایی در مورد وضعیت یا سلامت خود دارید.

دکتر حسین کرمی متخصص اورولوژی و ناباروری مردان در تهران