آی وی اف چیست؟

امروزه آی وی اف یا لقاح مصنوعی (IVF) یک واژه ی تقریباً آشناست. اما در گذشته ای نه چندان دور، روش آی وی اف یک روش اسرار آمیز برای درمان ناباروری محسوب می شد.

بر خلاف فرآیند ساده ی لقاح مصنوعی – که در آن اسپرم را در رحم قرار می دهند تا بقیه ی مراحل لقاح به صورت طبیعی صورت بگیرد ،در آی وی اف  تخمک ها و اسپرم در خارج از بدن و در محیط آزمایشگاه با هم ترکیب می شوند. هنگامی که رویان (ها) تشکیل شد، در رحم قرار می گیرد. IVF یک روش پیچیده و گران قیمت است و تنها حدود 5٪ زوجین نابارور از این روش استفاده می کنند. با این حال، از زمان معرفی آن و سایر تکنیک های مشابه در ایالات متحده در سال 1981، بیش از 200،000 نوزاد متولد شده اند.

کدام علل ناباروری با روش آی وی اف درمان می شوند؟

چنانچه مشکلات زیر شامل حال شما و یا شریک زندگیتان می شوند ، ای وی اف می تواند گزینه ی درمانی مناسب برای شما باشد :

✅ آندومتریوز

✅ کم بودن تعداد اسپرم

✅ مشکلات رحم یا لوله های فالوپ

✅ مشکلات تخمک گذاری

✅ وجود پادتن هایی که به اسپرم یا تخمک آسیب می رسانند.

✅ ناتوانی اسپرم در نفوذ به تخمک و یا زنده ماندن در مخاط گردن رحم

✅ علل ناشناخته

مراحل آی وی اف 

اولین گام در ای وی اف تزریق هورمون هاست ؛ بنابراین در هر ماه به جای یک تخمک ، چندین عدد از تخمدان ها آزاد می شوند. بعد از این کار برای آزمایش هایی برای تعیین آمادگی شما انجام می شوند.

قبل از خارج کردن (بازیابی) تخمک ها ، باید دارویی به شما تزریق شود که روند تخمک گذاری آغاز گردد. زمان بندی بسیار مهم است؛ تخمک ها باید درست قبل از اینکه از فولیکول ها به تخمدان ها انتقال یافتند، خارج شوند. چنانچه تخمک ها خیلی زود یا خیلی دیر برداشته شوند، به طور طبیعی رشد نخواهند کرد. پزشک ممکن است با انجام آزمایش خون یا سونوگرافی از سلامت تخمک ها و درست بودن مرحله ی تکاملشان در حین برداشت ، اطمینان حاصل کند. تعدادی از دستورالعمل های ای وی اف هستند که در شب قبل و همان روز باید انجام دهید.

آیا آی وی اف درد دارد؟

نگران نباشید به اکثر خانم ها داروهای ضد درد تجویز شده و یا تحت بیهوشی کامل قرار می گیرند.

در طول درمان، پزشک با استفاده از سونوگرافی (امواج مافوق صوت) فولیکول ها در تخمدان را مشخص کرده و تخمک را با یک سوزن توخالی خارج می کند. این روش معمولاً کمتر از 30 دقیقه طول می کشد، اما ممکن است تا یک ساعت نیز به طول بیانجامد.

بلافاصله پس از بازیابی، تخمک ها را در آزمایشگاه با اسپرم شریکتان، که آن نیز در همان روز اهدا شده، ترکیب خواهد شد.

حال ، تخمک های لقاح یافته در آزمایشگاه نگهداری شده تا از وجود رشد مطلوب آن ها اطمینان حاصل شود. بسته به کلینیک، ممکن است حتی تا پنج روز طول بکشد تا رویان به مرحله ی بلاستوسیت رشد برسد.

هنگامی که جنین ها آماده شدند، باید مجدداً به مرکز IVF مراجعه کرده تا پزشک یک یا چند عدد از این رویان ها را به رحم شما انتقال دهد. این مرحله سریع تر و آسان تر از مرحله ی بازیابی تخمک می باشد. پزشک یک لوله ی انعطاف پذیر به نام کاتتر یا سوند را از طریق واژن و گردن رحم ، در رحم یعنی محل رشد کودک قرار می دهد. برای افزایش شانس بارداری، اکثر کارشناسان آی وی اف توصیه می کنند تا در هر بار ، سه رویان به رحم منتقل شود و این بدان معنی است که احتمال بارداری های چند قلویی در شما وجود دارد که می تواند خطرات سلامتی برای شما و نوزادانتان به همراه داشته باشد.

مراقبتهای بعد ای وی اف

به دنبال انجام این روش، معمولاً باید برای چند ساعت استراحت نموده و تا چهار تا شش ساعت بعد از آن تخلیه شوید. پزشک احتمالاً دو هفته پس از انتقال جنین ، تست بارداری را انجام خواهد داد.

احتمال بارداری بعد از آی وی اف

در مواردی که تعداد اسپرم مرد بسیار پایین است، پزشک ممکن است IVF را به همراه یک روش تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی هم زمان انجام دهد. در این روش، اسپرم از مایع منی – یا در بعضی از موارد مستقیماً از بیضه ها گرفته شده – و به طور مستقیم به تخمک ها وارد می شود. هنگامی که یک رویان زنده تشکیل می شود، با استفاده از روش معمول IVF به رحم منتقل خواهد شد.به دنبال انجام این روش، معمولاً باید برای چند ساعت استراحت نموده و تا چهار تا شش ساعت بعد از آن تخلیه شوید. پزشک احتمالاً دو هفته پس از انتقال جنین ، تست بارداری را انجام خواهد داد.

میزان موفقیت آمیز بودن IVF به عوامل متعددی از جمله علت ناباروری، محل انجام IVF و سن شما بستگی دارد. آخرین گزارش سال 2009 نشان داد که :

آیا مشکلی نگران کننده ای در مورد IVF وجود دارد؟

شما می توانید اولین باری که IVF انجام می دهید جنینی را برای استفاده بعدی منجمد کنید. چنانچه می خواهید باز هم از IVF استفاده کنید، این کار از نظر اقتصادی مقرون به صرف خواهد بود. اگر شما رویان های باقی مانده ی خود را نمی خواهید، می توانید آنها را به یک زوج نابارور دیگر اهدا کرده و یا تصمیم بگیرید که کلینیک آن ها را از بین ببرد. شما و شریک زندگی تان هردو ، باید در این موارد تصمیم گیری کنید.

سن زن عامل مهمی در موفقیت IVF برای هر زوج است. به عنوان مثال، یک خانم جوان تر از 35 سال چنانچه تحت IVF قرار بگیرد 39.6 درصد شانس باردار شدن دارد ؛ در حالی که یک خانم بالای 40 سال دارای احتمال 11.5 درصد است. با این حال، CDC به تازگی دریافته است که میزان موفقیت در هر گروه سنی می تواند بالا باشد، زیرا تکنیک ها پیشرفته تر و پزشکان با تجربه تر شده اند.

هزینه آی وی اف

طبق آمار انجمن پزشکی باروری، متوسط هزینه ی یک دوره IVF در ایالات متحده 12،400 دلار است. این هزینه به محل زندگیتان، میزان داروهایی که نیاز دارید، تعداد دوره های IVF که باید انجام دهید، و مبلغی که بیمه متقبل خواهد شد بستگی دارد.

دکتر حسین کرمی متخصص اورولوژی و ناباروری مردان در تهران