ناباروری ناشی از واریکوسل و راه های درمان آن

ناباروری ناشی از واریکوسل یکی از شایع ترین بیماری ها و علل ناباروری در مردان است؛ در این موارد راه های متفاوتی برای درمان آن پیشنهاد می شود.

چه زمانی میفهمیم که واریکوسل داریم؟

بسیاری از مردان تا زمانی که جهت ناباروری معاینه نشوند، اغلب از ابتلای خود به واریکوسل اطلاع ندارند. واریکوسل واریس سیاهرگ های کیسه بیضه است. ناباروری هنگامی تشخیص داده می شود که یک زوج پس از 12 ماه تلاش به وسیله ارتباط جنسی محافظت نشده موفق به بچه دار شدن نمی شوند.

ناباروری ناشی از واریکوسل مسئله ای چندان نادر نیست و از هر 6 زوج، یک زوج را تحت تاثیر خود قرار می دهد. واریکوسل در 15 درصد مردان اتفاق افتاده و تصور می شود که عامل تا 40 درصد از موارد ناباروری باشد. خبر خوب این است که گزینه هایی درمانی برای ناباروری ناشی از واریکوسل وجود دارد.

✅ ارتباط بین واریکوسل و ناباروری

نقش مردان در باروری، ارائه اسپرمی سالم است که بتواند از واژن، رحم و لوله های فالوپ عبور کند. لوله فالوپ جایی است که یک اسپرماتوزون (اسپرم) منتظر می ماند تا یک تخمک یا اووم زن آزاد شود. هنگامی که یک تخمک آزاد شد، می تواند لقاح یافته و به یک رویان توسعه یابد.

مطلب مرتبط: واریکوسل گرید 3

رویان در نهایت تبدیل به یک نوزاد می شود. جهت انجام این کار، مرد نیازمند منی یا انزالی است که حاوی اسپرم هایی کافی و با توانایی حرکت مناسب و باروری تخمک می باشد. ابتلا به واریکوسل می توانند این فرایند را تحت تاثیر قرار داده و سبب نازایی شود.

✅ چگونه واریکوسل سبب نازایی می شود؟

واریکوسل دمای بیضه ها را افزایش می دهد که این وضعیت بر سیر تکاملی اسپرم ها تاثیر می گذارد. این افزایش در دما دو اثر دارد. اول اینکه سبب کاهش تولید تستوسترون می شود. تستوسترون، هورمون مردانه است که در تولید اسپرم شرکت دارد.

این کاهش در تستوسترون منجر به کاهش تعداد اسپرم های تولیدی شده و همچنین می تواند به نقص در تکامل اسپرم ها منجر شود و در نتیجه ناباروری ناشی از واریکوسل را بوجود می آورد.

نقص در تکامل اسپرم ها تحرک یا قابلیت شنا کردن اسپرم در منی را تحت تاثیر قرار داده و مختل می کند. همچنین، تصور می شود افزایش دما منجر به افزایش گونه های فعال اکسیژن شده که این گونه ها نیز به غشا و ماده وراثتی (DNA) اسپرم آسیب می زنند.

تمامی این اثرات به سلامت اسپرم آسیب می زنند و باعث ناباروری ناشی از واریکوسل میشود. همانطور که در بالا گفت واریکوسل به 4 روش می تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد که این روش ها عبارتند از:

کاهش تعداد اسپرم ها

تصور می شود که در واریکوسل به علت محیطی که برای اسپرم ها به وجود می آید تعداد آن ها کاهش می یابد. دمای بدن در کیسه بیضه معمولا چندین درجه کم تر از دمای دیگر اعضای بدن است.

هنگامی که خون در این ناحیه جمع می شود، این وضعیت می تواند سبب اختلال در کاهش دمای آن محیط شده و به مقداری جزئی دمای بیضه ها را افزایش می دهد.

این افزایش دما برای عملکرد مناسب اعضای تناسلی مرد بیش از حد بالا است. به ازای هر یک درجه افزایش دما در کیسه بیضه و بیضه ها کاهشی 40 درصدی در شمار اسپرم ها به وجود می آید.

کاهش میزان تستوسترون

واریکوسل با کاهش سطح تستوسترون ارتباط داده شده که می تواند عملکرد جنسی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

مطلب مرتبط: آزمایش اسپرم

آسیب DNA در اسپرم

واریکوسل با آسیب دیدن DNA یا ماده وراثتی در اسپرم ها در ارتباط است. مطالعات بیان می کنند که مردان مبتلا به واریکوسل نسبت به مردانی که به این مشکل دچار نیستند تعداد بیش تری اسپرم آسیب دیده دارند.

کاهش کیفیت منی

واریکوسل با نامتعادلی هایی در بدن ارتباط دارد که سبب کاهش کیفیت منی می شوند. کیفیت مناسب منی برای رشد و تحرک اسپرم الزامی است.

✅ درمان واریکوسل

واریکوسل می تواند هم از روش های جراحی و هم روش های درمانی غیر جراحی درمان شود. این روش های درمانی سبب کاهش فشار در سیاهرگ های واریسی می شود که واریکوسل را به وجود آورده اند. واریکوسلکتومی روشی غیر جراحی است که شامل بازکردن پیچ خوردگی سیاهرگ هایی می شود که سبب واریکوسل شده اند.

علاوه بر آن، یک گزینه درمانی با کم ترین حد تهاجم به نام آمبولیزاسیون واریکوسل وجود دارد. هر دو این روش های درمانی می توانند سبب رفع واریکوسل شده و منجر به بهبود هایی در تعداد و کیفیت اسپرم ها شوند. در اینجا اطلاعاتی درباره گزینه های درمانی متفاوت آورده شده است:

واریکوسلکتومی باز

واریکوسلکتومی باز شامل برش، معمولا در ناحیه کشاله ران، جهت دسترسی به عروق خونی می شود که با واریکوسل در ارتباط هستند. بعد از آن، پیچش این عروق خونی باز می شود.

مطلب مرتبط: عمل واریکوسل

واریکوسلکتومی لاپاراسکوپیک

واریکوسلکتومی لاپاراسکوپیک شامل 3 برش کوچک در ناحیه شکم می شود. یکی از این برش ها برای وارد کردن لاپاراسکوپ به درون شکم استفاده می شود. دو برش دیگر برای وارد کردن ابزار های مورد نیاز برای برش و باز کردن پیچش سیاهرگ های متورم استفاده می شوند. این روش درمانی نیازمند بیهوشی عمومی می باشد.

مطلب مرتبط: لاپاراسکوپی واریکوسل

واریکوسلکتومی میکروسرجری

واریکوسلکتومی میکرو جراحی شامل ایجاد یک برش در کشاله ران شده و به واریکوسلکتومی باز شباهت دارد با این تفاوت که جراح از یک میکروسکوپ جهت دیدن عروق خونی استفاده می کند. میکروسکوپ تشخیص این عروق خونی را آسان تر می کند.

آمبولیزاسیون واریکوسل

آمبولیزاسیون واریکوسل روشی بدون بستری و با حداقل سطح تهاجم برای ناباروری ناشی از واریکوسل است که توسط یک رادیولوژیست مداخله ای انجام می شود. در این روش یک برش کوچک جهت وارد کردن یک کاتتر در کشاله ران ایجاد می شود. کاتتر یک لوله نازک است که به درون سیاهرگ رانی قرار می گیرد.

مسیر این کاتتر با استفاده از تکنولوژی اشعه ایکس مشخص شده و کاتتر به درون سیاهرگ های متورمی هدایت می شود که واریکوسل را به وجود آورده اند.

یک کویل کوچک به درون رگ ها فرستاده می شود تا آن ها را بسته و جریان خون را به عروق خونی دیگر هدایت کند. در پایان این فرایند، کاتتر خارج شده و یک بانداژ بر روی برش کوچک قرار داده می شود.

به گفته جامعه رادیولوژیستان مداخله ای، قیمت و تاثیر آمبولیزاسیون در بهبودی ناباروری ناشی از واریکوسل در مردان به اندازه بستن رگ ها به روش جراحی باشد.

میزان بارداری و عود مشکل در این روش با روش واریکوسلکتومی جراحی قابل مقایسه است. بیمارانی که تحت هر دو عمل قرار گرفته اند بیان دارند که ترجیح و تمایل بسیاری به آمبولیزاسیون داشته اند. سه ماه پس از آمبولیزاسیون واریکوسل می توان افزایش تعداد اسپرم ها را مشاهده کرد.

✅ تشخیص ناباروری ناشی از واریکوسل

بسیاری از موارد واریکوسل می توانند تا زمانی که مشکلات ناباروری به وجود نیامده اند بدون تشخیص باقی بمانند. مطالعات بیان دارد که در حدود 40 درصد از مردان نابارور مبتلا به واریکوسل هستند. به دلیل نقش بالقوه واریکوسل در آسیب رساندن به بیضه ها و تاثیر آن بر کیفیت اسپرم ها شناسایی و تشخیص آن در حین معاینه جسمانی مهم است.

هنگامی که علائم واریکوسل نمایان نیستند، جریان غیر عادی خون اغلب می تواند با استفاده از یک آزمایش تصویر برداری به وسیله امواج صوتی یا یک ونوگرام کم تهاجم تشخیص داده شود.

ونوگرام، یک آزمایش اشعه ایکس است که جهت برجسته شدن ناهنجاری های عروق خونی، رنگی مخصوص به درون سیاهرگ ها تزریق می شود. در صورتی که ابتلا به واریکوسل در شما تشخیص داده شده و مایل به دوری از جراحی واریکوسل می باشید، آمبولیزاسیون واریکوسل می تواند گزینه ای مناسب برای شما باشد.

دکتر حسین کرمی متخصص واریکوسل و اورولوژی در تهران